Danas je petak, 24. septembar, 267. dan 2021. Do kraja godine ima 98 dana.
768. – Umro franački kralj Pipin Treći – Mali, prvi monarh iz dinastije Karolinga. Vladao je od 747. godine, a potpunu vlast je prigrabio 751. kad je uz saglasnost rimskog pape zbacio Hilderika Trećeg, posljednjeg vladara iz dinastije Merovinga. Osnovao je Papsku državu 756, poklonivši papi zemlje u srednjoj Italiji.
1227. – Umro prvi srpski kralj – Stefan Nemanjić Prvovjenčani, drugi sin velikog župana Stefana Nemanje, za vrijeme čije vladavine je Srbija dobila i državnu i crkvenu samostalnost. Prije nego što se Nemanja 1196. zamonašio ustupio je prijesto njemu, a ne najstarijem sinu Vukanu, čije je državničke sposobnosti manje cijenio, a i zato što je Stefan bio zet vizantijskog cara Aleksija Trećeg – Anđela. Braća su se potom oštro sukobila, ali ih je izmirio najmlađi Nemanjin sin – monah Sava. U toku vladavine Stefan je razvio jake trgovinske veze sa Dubrovčanima i Mlečanima, a pred kraj života napisao je “Žitije Svetog Simeona” /Stefana Nemanje/.
1706. – Švedska i Saksonija u Altrantštatu sklopile mir kojim se Švedska odrekla poljske krune i priznala poljskog kralja Stanislava Lešćinjskog, štićenika švedskog kralja Karla Dvanaestog.
1852. – Francuski inženjer Anri Žifar izveo prvi let dirižablom na parni pogon, preletjevši 27 kilometara od Pariza do Trapa.
1863. – Donesen zakon o osnivanju Velike škole u Beogradu, koja je nastavila i reformisala rad započet na Liceju. Škola je imala Filozofski, Pravni i Tehnički fakultet, a nastava je održavana u Kapetan-Mišinom zdanju. Škola je prerasla u Beogradski univerzitet 1905, kad je zakonom propisano i otvaranje Medicinskog, Bogoslovskog i Poljoprivrednog fakulteta.
1868. – U Subotici osnovana gradska muzička škola, prva takva na teritoriji sadašnje Srbije.
1884. – Rođen turski državnik i vojskovođa Mustafa Ismet Ineni, predsjednik Turske od 1938. do 1950. Učestvovao je u balkanskim ratovima i u Prvom svjetskom ratu, a posebno se istakao u tursko-grčkom ratu 1921, kad je poslije uspjeha u bici kod Inenija dobio titulu paše i uzeo prezime Ineni. Iste godine je kao komandant Zapadnog fronta predvodio turske trupe u pobjedonosnoj bici nad grčkom vojskom na rijeci Sakarija. Od 1922. do 1924. bio je šef turske diplomatije, a potom do 1937, kao blizak saradnik Kemala Ataturka, predsjednik vlade.
1899. – Rođen srpski kompozitor i dirigent Jovan Bandur, profesor Muzičke akademije i dirigent Beogradske opere. Poslije studija u Beču i Pragu komponovao je inspirišući se motivima narodne muzike. Djela: kantate “Poema 1941.”, “Raspeva se zemlja”, ciklus madrigala za mješoviti hor, “Jugoslovenska partizanska rapsodija”, koncert za violinu i orkestar, solo pjesme.
1911. – Rođen ruski državnik Konstantin Ustinovič Černjenko. Na najmoćniji položaj u državi – mjesto generalnog sekretara sovjetske Komunističke partije – dospio je poslije smrti Jurija Vladimiroviča Andropova u februaru 1984. Na tom položaju je ostao samo 13 mjeseci, do smrti u martu 1985.
1915. – Francuska i Velika Britanija u Prvom svjetskom ratu odlučile da otvore Solunski front, na koji su upućene snage sa fronta u Galipolju. Početkom 1916. te trupe su ojačane s pet britanskih i četiri francuske divizije, a do polovine maja 1916. sa ostrva Krf je prebačena srpska vojska, svrstana u tri armije, koja je 1918. imala odlučujuću ulogu u proboju Solunskog fronta i ubrzanju ratnog sloma Centralnih sila.
1941. – Užički partizanski odred u Drugom svjetskom ratu oslobodio Užice, koje je potom više od dva mjeseca bilo sjedište Užičke republike /jedine slobodne teritorije u porobljenoj Evropi/ i Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačkog pokreta Jugoslavije – do 30. novembra 1941. kad je palo u njemačkoj ofanzivi.
1941. – Na konferenciji u Londonu vlade SSSR, Australije, Kanade, Velike Britanije, Novog Zelanda, Južnoafričke Unije i izbjegličke vlade Čehoslovačke, Grčke, Belgije, Luksemburga, Holandije, Norveške, Poljske, Jugoslavije i Francuske potpisale Atlantsku povelju. O sadržaju Povelje u osam tačaka – koja je bila politički program o borbi protiv Sila osovine u Drugom svjetskom ratu – prethodno su se dogovorili predsjednik SAD Frenklin Delano Ruzvelt i britanski premijer Vinston Čerčil i taj dokument je kasnije poslužio kao osnova Povelje UN.
1968. – Švajcarska postala članica UN.
1971. – Velika Britanija protjerala 90 sovjetskih građana zbog navodne špijunske djelatnosti.
1980. – Pogranični sukobi Iraka i Irana prerasli u sveopšti rat dviju zemalja kad su iračke trupe prešle granicu i opkolile grad Abadan, zapalivši najveću svjetsku rafineriju nafte.
1988. – Na Olimpijskim igrama u Seulu kanadski sprinter afričkog porijekla Ben DŽonson postavio svjetski rekord u finalnoj trci na 100 metara od 9,79 sekindi, ali je rezultat poništen i šest dana kasnije mu je oduzeta zlatna medalja, jer je trčao dopingovan.
1990. – Predsjednik Zapadne NJemačke Rihard fon Vajczeker potpisao sporazum kojim će 3. oktobra 1990. dvije njemačke države ponovo biti ujedinjene, a istog dana je Istočna NJemačka formalno napustila Varšavski pakt.
1993. – Kralj Norodom Sihanuk ponovo preuzeo kambodžanski prijesto, s kojeg je sišao 1955. godine i potpisao ustav, prema kojem je Kambodža postala ustavna monarhija.
1996. – SAD, Rusija, Kina, Velika Britanija i Francuska odbacile prigovore Indije i potpisale dokument o zabrani nuklearnih proba.
1998. – Iran i Velika Britanija postigli sporazum o podizanju diplomatskih odnosa na ambasadorski nivo pošto je Teheran odustao od “fatve” – smrtne kazne zaprijećene autoru “Satanskih stihova” britanskom piscu indijskog porijekla Salmanu Ruždiju.
2000. – Savjet ministara prihvatio jedinstveni pasoš BiH.
2001. – U Kantonalnom sudu u Zenici počeo istražni postupak protiv 15 lica, osumnjičenih za zločine protiv čovječnosti i kršenje međunarodnog prava, što je prvi masovni proces u FBiH za zločine nad srpskim stanovništvom.
2004. – Umrla francuska književnica Fransoaz Sagan (na fotografiji) /69/, koja je 1954. godine postigla ogroman uspjeh svojim prvim romanom “Dobar dan, tugo”.
