Poslanici Narodne skupštine Republike Srpske, njih 20, imaju pravo na naknadu poznatu kao “bijeli hljeb, odnosno mogućnost da šest meseci primaju oko 3.000 maraka, a kolika su im bila primanja tokom mandata.
Prema važećem zakonu, izabrani funkcioneri u Srpskoj po završetku mandata imaju pravo da u narednih šest mjeseci primaju platu, uključujući poreze i doprinose. Naknada se ukida ako se u tom periodu zaposle na neodređeno vrijeme. To pravo će za sada koristiti više od polovine bivših poslanika, dok se ostali još nisu zvanično izjasnili.
Iako su te privilegije zakonski definisane, mnogi smatraju da se to pravo mora ukinuti. Milan Petković, potpredsjednik Ujedinjene Srpske i poslanik u PD BiH, jedan je od onih koji se trudio da “bijeli hljeb” postane prošlost.
– Radnici u drugim delatnostima nemaju takva prava. Kad im istekne ugovor o radu na određeno vrijeme prestaju im i sva prava iz radnog odnosa. Smatram da i političari imaju jednu vrstu ugovora na određeno vrijeme – kaže Petković.
Drago Vuković, analitičar, kaže da politika počiva na moralnim postulatima, javnosti i odgovornosti, ali nažalost Srpska nema takvu politiku.
– Imamo klasičnu interesnu politiku koja se uzdigla od politike a to je briga o građanima. Politika je danas u blatu što se tiče vrednosti. Indikator je fenomen “bijelog hleba”. Imamo pojavu koja je neprimjerena vremenu u kojem živimo – pojašnjanjav Vuković.
On ističe da treba ukinuti tu naknadu.
– “Bijeli hljeb” postoji u Republici Srpskoj jer mnogo ljudi u politici nema svoj profesionalni identitet i ne znaju šta će da rade kad im istekne mandat. Nažalost, mi imamo i mlade ljude koji ulaze u politiku i to im je profesija, da budu političari, i nemaju nikakav drugi identitet. Treba regrutovati kadrove u politici koji već imaju profesionalni identitet i koji finansijski ne zavise od politike – poručio je Vuković.
Ipak, da ima i moralnih političara u Srpskoj primjer je Aleksandar Glavaš, bivši poslanik DNS, koji je odbio da koristi pravo “bijelog hljeba”.
– Moram da istaknem da sam odbio “beli hljeb”, jer smatram da je to nemoralno i neprikladno za bilo koju radno sposobnu osobu u vrijeme nekontrolisane inflacije i teškog položaja velikog broja građana Republike Srpske – rekao je Glavaš i dodao da ne osuđuje poslanike čije materijalno stanje opravdava taj vid obeštećenja.
Zarada i za samo tri dana straža
Najviše prašine u javnosti oko bijelog hljeba povelo se nakon što je pravo na tu naknadu ostvarila Nevenka Marilović, poslanik SDS, a koja je položila zakletvu za poslanika na samom kraju prošlog saziva u oktobru mjesecu i učestvovala na dvije sjednice. Marilovićeva će koristiti pravo na bijeli hljeb.
Od predsjednika do načelnika
Inače, pravo na bijeli hljeb u Republici Srpskoj imaju predsjednik, premijer, ministri, njihovi zamjenici, savjetnici, te poslanici u NSRS, delegati u Veću naroda Republike Srpske, odbornici u lokalnim skupštinama, gradonačelnici i načelnici i njihovi zamjenici, predsjednici skupštine grada, predsjednici SO, potpredsjednici skupštine grada i potpredsjednici skupštine opštine.
