Istoričar Čedomir Antić ocijenio je povodom 107 godina od potpisivanja Krfske deklaracije, da nove nacije stvorene formiranjem Jugoslavije, danas “tjeraju” Srbe da objedine Srbiju onakvom kakva je trebalo da bude još 1918. godine.
“Jugoslavija se pokazala kao neuspeh zato što nije uspela da stvori južnoslovensku Nemačku ili južnoslovensku Italiju. Ona se pokazala kao inkubator novih nacija, a te nacije, da su Srbi otišli u Sibir, pošli bi za nama, jer bez nas nema njihovog identiteta. Mogu da se predstave tako što kažu: `Mi smo nesrbi”, rekao je Antić u izjavi za Srnu.
Antić ističe da je njemu lično žao zbog toga i da bi bolje bilo da “mogu da se predstave kao Hrvati i Bošnjaci” i da Srbima daju ono što su Srbi dali njima 1918. ili 1945. godine, odnosno da ta prava ne osporavaju srpskom narodu “od severa Kosova do Drinića i Bosanske Krupe”.
“Međutim, oni se ponašaju tako da nas teraju da jednog dana naši potomci, ako mi ne budemo mogli, objedine Srbiju kakva je trebalo da bude 1918. godine”, rekao je Antić.
On ističe da je formiranje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, omogućilo stvaranje Slovenije i Hrvatske i navodi da bi bez toga Slovenci danas bili isto što i Lužički Srbi ili Kurdi, odnosno postojali bi, ali ne bi imali državu.
Antić je rekao da nije trebalo mnogo vremena “da se vidi ko su Slovenci”, koji su se predstavljali kao Jugosloveni sve dok Osimskim sporazumima nisu dobili garancije za granicu prema Italiji, a kasnije i prema Austriji.
“Danas njihove vođe, koje su 1991. godine ubijale nevine, nenaoružane vojnike, govore da je Jugoslavija za njih bila ekskurzija, a oni malo više nacionalistički, čiji su politički preci bili za Austriju i cara. Tvrde kako bi danas bili kao Švajcarska da nije bilo Jugoslavije”, rekao je Antić.
Kada je riječ o posljedicama stvaranja Kraljevine SHS, a kasnije Jugoslavije, za Hrvatsku, Antić ukazuje da o tome dovoljno govore rezultati izbora iz 1920. godine kada je za hrvatske stranke, odnosno Hrvatsku seljačku stranku, glasala samo banska Hrvatska – od Rijeke do Zagorja i dio Slavonije.
“Oni su iskoristili jugoslovensku državu da objedine sve katolike i čak danas hoće da objedine i sve ijekavce, pa preko svojih franšiza u Bosni teraju i ove naše nesrećne muslimane, Bošnjake u Novom Pazaru, da govore ijekavicom, što oni nikada nisu radili”, rekao je Antić.
Krfska deklaracija je, navodi Antić, sklopljena između Vlade Srbije i Jugoslavenskog odbora 20. jula 1917. godine, u jednom od najtežih časova Prvog svjetskog rata kada su srpska vlada i skupština bile prognane – Skupština je bila na Krfu, a Vlada u Solunu, dok je srpska vojska na Solunskom frontu.
“To je verovatno bio najteži čas Srbiji, srpskoj vojsci, veliki gubici su bili. Srpska vojska je tokom Prvog svetskog rata mobilisala 707.000 vojnika. Od toga je oko 100.000 bilo zarobljeno, 150.000 je preživelo. Ostali su uglavnom poginuli. U Srbiji je do kraja rata stradalo više od milion ljudi”, navodi Antić.
Kada je ušla u rat, a pošto je bila mnogo slabija od Austrougarske i imala 11 puta manje stanovništva i više stotina puta slabiju industriju, Srbija je, kako navodi Antić, strahovala da će Austrougarska koristiti i zloupotrebljavati stare mržnje među narodima na svom prostoru, što se i dogodilo.
Antić navodi da je austrijski i ugarski kralj Franc Jozef bio sklon takvom vođenju politike u Austrougarskoj i podsjeća da su Srbi još 1902. godine bili žrtve pogroma u Zagrebu, u antisrpskim demonstracijama koje je od 31. avgusta do 3. septembra predvodio Josip Frank, kao i da se pogrom dogodio u Sarajevu poslije sarajevskog atentata.
On je istakao da je na taj način i među Bugarima, koji su bili mlada nacija, bio izazvan rivalitet prema Srbima.
“Bugari su od naroda koji je trebalo sa Srbima da napravi jednu državu postali neprijateljski, a u krvavim ratovima oko Makedonije stvoren je novi narod”, podsjetio je Antić.
U tim okolnostima, kaže Antić, Srbija je htjela po uzoru na NJemačku i Italiju da oslobodi Južne Slovene i da oni zajedno stvore novu naciju, jugoslovensku, kao što su Prusi stvorili njemačku naciju, a Pijemontežani italijansku naciju.
“Srbija je od 1914. godine finansirala jedan Odbor koji su činili Hrvati, Slovenci i Srbi iz Austrougarske. To su ljudi koji su pobegli iz Austrougarske i koji su se zalagali za stvaranje jugoslovenske države. U to vreme Srbija je još uvek slobodna, ima ogroman broj vojnika odnosi pobede u ratu”, navodi Antić.
On ističe da je u početku Jugoslavenski odbor, koji prvo radi u Italiji, a od 1915. godine je neka vrsta propagandnog odjeljenja srpske vlade, a kako Srbija propada tako tom odboru Britanija i Francuska daju sve veći značaj i Odbor “počinje da dobija finansiranje koje nije srpsko”.
“Srbiju odjednom polako stavljaju u ravan sa `Jugoslavenskim odborom` i Srbija je imala ozbiljnu brigu da prilikom nekog separatnog mira stranci nametnu u zapadnim jugoslovenskim krajevima neku autonomiju u Austrougarskoj, a opasnost je bila i da ujedinjenje bude nametnuto na ravnopravnoj osnovi, a članovi Odbora nisu bili predstavnici Hrvata i Slovenaca, niti su imali dovoljno autoriteta i novca”, rekao je Antić.
On ističe da u to vrijeme srpski političari nisu znali da su, iako zvanično prijatelji Srbije, hrvatski političari na čelu sa Antom Trumbićem koji vodi Jugoslavenski odbor, ranije bili sljedbenici Ante Starčevića koji je za Srbe govorio da su “pasji nakot”.
To su, kako navodi, bili ljudi koji su pripadali jednoj ekstremnoj i ekskluzivnoj stranci koja je prva pokušala da okupi hrvatski narod oko nacionalne agende, da ne traži sporazume sa drugim narodima i koja je netrpeljiva prema Srbima.
Međutim, tada su Hrvati imali sukob unutar Austrougarske sa Mađarskom i “tad su im trebali Srbi”.
Ključna posljedica Krfske deklaracije, ističe Antić, je ta što je dovela Jugoslavenski odbor u ravan sa srpskom vladom, a kasnije, kako Srbi bivaju u sve težem položaju, Odbor će sve više i više zahtijevati da ne bude samo ravnopravan, nego i dominantan.
Srbija je, kako ističe Antić, ostala vjerna svom ratnom cilju, koji je bio ujedinjenje Srba, ali i Jugoslovena.
Prema njegovim riječima, Srbija je na kraju ujedinila Jugoslaviju kako je ona htjela – od imena da to ne bude Jugoslavija, nego SHS /Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca/, do unutrašnjeg uređenja.
“Sve je bilo kako je htela Narodna radikalna stranka, odnosno Nikola Pašić. Oni međutim nisu shvatali da Srbija koja je svega nekoliko godina ranije bila tri puta manja od te jugoslovenske države, nije mogla da posle rata i milionske žrtve, objedini sve to. To su granice civilizacija, što bi rekao pokojni najveći srpski istoričar u 20. veku Milorad Ekmečić”, rekao je Antić.
Srpska vlada, čiji je prvi ministar bio Nikola Pašić, i Jugoslavenski odbor, na čijem čelu je bio Ante Trumbić, potpisali su 20. jula 1917. godine na grčkom ostrvu Krf “Krfsku deklaraciju” kojom su južnoslovenski narodi u Austrougarskoj zatražili ujedinjenje sa Kraljevinom Srbijom u zajedničku državu pod nazivom Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca s dinastijom Karađorđević na čelu.
Na osnovu ove deklaracije, 1. decembra 1918. godine stvorena je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, kasnije preimenovana u Kraljevinu Jugoslaviju.
