Danas je četvrtak, 20. novembar, 324. dan 2025.
Do kraja godine ima 41 dan.
1602. – Rođen njemački fizičar i pronalazač Oto fon Gerike, koji je prvi demonstrirao vakuum i prikazao čuveni eksperiment o vazdušnom pritisku. Takođe je izumio vazdušnu pumpu, vazdušnu vagu i barometar.
1616. – Francuski kardinal Arman Žan di Plesi Rišelje postao šef diplomatije i ministar rata. Kao svemoćni ministar kralja Luja Trinaestog postavio je cilj da Francusku učini prvom silom u Evropi i uveo je zemlju u Tridesetogodišnji rat da bi oslabio moć njemačkog carstva. Nastavio je kolonijalno širenje Francuske, ograničio uticaj Rimokatoličke crkve, pape i plemstva u državnim poslovima i ugušio ustanak hugenota.
1780. – Velika Britanija objavila rat Holandiji zato što je američkim pobunjenicima brodovima doturala francusko i špansko oružje.
1818. – Južnoamerički revolucionar i državnik Simon Bolivar objavio nezavisnost Venecuele od Španije.
1847. – Umro srpski pisac, prevodilac i glumac Joakim Vujić, otac srpskog pozorišta. Gimnaziju je učio u Kaloči i Segedinu, licej i prava u Požunu /Bratislava/, dosta je putovao učeći strane jezike. Prvu “teatralnu predstavleniju” priredio je u Pešti, Baji i Segedinu između 1813. i 1815, a u Zemunu 1823. U Srbiji je s prekidima boravio od 1833. do smrti i u Kragujevcu i Beogradu je, kao “knjaževsko-serbskog teatra direktor”, osnovao 1834. i 1836. prve pozorišne trupe. Bio je protivnik jezičke reforme Vuka Karadžića. Napisao je “Putešestvija” i 21 dramsko djelo, uključujući “Kreštalicu”, “Fernanda i Jariku” i “LJubovbnaju zavist čerez jedne cipele”.
1919. – U Berlinu ilegalno počeo Prvi međunarodni kongres omladinskih organizacija 13 zemalja na kojem je osnovana Komunistička omladinska internacionala.
1925. – Rođen američki političar Robert Frensis Kenedi, koji je postao ministar pravde kad je njegov stariji brat Džon izabran za predsjednika SAD. Ubijen je u Los Anđelesu 1968. u toku predsjedničke kampanje, nepunih pet godina pošto je, takođe u atentatu, ubijen njegov brat. Od 1951. je radio u Kriminalističkom uredu Ministarstva pravde, a 1954. je postao član Stalnog senatskog istražnog potkomiteta. Od 1961. do 1964. bio je ministar pravde, poslije čega je u državi NJujork izabran za senatora.
1925. – Rođena ruska balerina Maja Mihajlovna Pliseckaja, koja je spojila tradicionalnu rusku koreografsku školu s modernim tokovima ruskog baleta. Kao dugogodišnja primabalerina “Boljšoj teatra” u Moskvi, kreirala je s izuzetnim igračkim senzibilitetom partije klasičnog repertoara, poput “Don Kihota”, “Labudove smrti”, “Labudovog jezera”, “Romea i Julije”, “Ivana Groznog”, “Galeba”, a sa suprugom, kompozitorom Rodionom Ščedrinom, postavila je baletsku verziju Tolstojeve “Ane Karenjine”.
1945. – U Nirnbergu pred Međunarodnim sudom počelo suđenje njemačkim ratnim zločincima u Drugom svjetskom ratu, na kojem je prvi put u istoriji jedan međunarodni forum osudio agresiju kao zločin protiv čovječanstva i kaznio vinovnike. Poslije deset mjeseci, 12 njih je osuđeno na smrt, trojica na doživotnu robiju, četvorica na zatvor od 10 do 20 godina, a petorica su oslobođena.
1945. – Saveznička Kontrolna komisija dozvolila preseljenje šest miliona Nijemaca iz Austrije, Poljske i Mađarske u Zapadnu NJemačku.
1947. – U Londonu se vjenčali princ Filip Mauntbaten i princeza Elizabeta, koja je pet godina kasnije stupila na britanski prijesto kao kraljica Elizabeta Druga.
1959. – Generalna skupština UN usvojila Deklaraciju o pravima djeteta, kojom su proklamovana jednaka prava za svu djecu, bez obzira na rasu, vjeru, porijeklo i pol.
1959. – U Stokholmu Velika Britanija, Norveška, Švedska, Danska, Austrija, Portugalija i Švajcarska potpisale konvenciju o formiranju EFTA /Evropsko udruženje slobodne trgovine/.
1962. – Predsjednik SAD Džon Kenedi ukinuo američku blokadu Kube, čime je formalno okončana “kubanska raketna kriza”, tokom koje se svijet našao na ivici atomskog sukoba SAD i SSSR-a.
1974. – U prvom udesu putničkog aviona “boing 747”, koji se srušio poslije polijetanja s aerodroma u glavnom gradu Kenije Najrobiju, u džambo džetu zapadnonjemačke kompanije “Lufthanza” poginulo 59 ljudi.
1975. – Umro španski diktator Fransisko Franko, koji je 36 godina diktatorski upravljao Španijom. Ubrzo poslije njegove smrti u toj zemlji je uspostavljen demokratski poredak.
1979. – Oko 300 naoružanih šiitskih pobunjenika upalo u veliku džamiju u Meki, odakle ih je, uz veliko krvoproliće, 4. decembra 1979. istjerala saudijska armija.
1980. – U Kini počelo suđenje “četvoročlanoj bandi”, koju je predvodila Đang Ching, udovica predsjednika Mao Ce Tunga, pod optužbom za izdaju i zločine tokom Kulturne revolucije od 1966. do 1976.
1981. – Ruski velemajstor Anatolij Karpov zadržao titulu prvaka svijeta u šahu, pobjedom u meču u Italiji nad bivšim zemljakom velemajstorom Viktorom Korčnojem.
1992. – U požaru gotovo uništen Vindzorski zamak, jedna od najvećih britanskih znamenitosti.
1993. – Srušio se makedonski putnički avion, u kojem je od 116 putnika i članova posade nesreću preživio samo jedan.
1995. – Na predsjedničkim izborima u Poljskoj kandidat ljevice Aleksandar Kvašnjevski pobijedio dotadašnjeg šefa države Leha Valensu.
2006. – Umro čuveni američki reditelj Robert Altman. NJegovi poznati filmovi – “Odbrojavanje”, “Meš”, “Nešvil”, “Bufalo Bil i Indijanci”, “Kratki rezovi”, “Igrač”, “Lud za ljubavlju”, “Golsvord park” i “Visoka moda”.
2011. – Umro Serđo Skaljeti, italijanski dizajner automobila.
2015. – Islamski teroristi zaposjeli su hotel “Radison blu” u Bamaku u Maliju, uzevši 170 lica kao taoce, 140 gostiju i 30 zaposlenih. U sukobu sa teroristima poginule su 22 osobe, među njima i dva napadača, a sedam lica je povređeno, uključujući dva pripadnika policije Malija.
2020. – Njegova svetost patrijarh srpski Irinej /Gavrilović/ upokojio se u Vojnoj kovid bolnici “Karaburma” u Beogradu od posljedica virusa korona, a sahranjen 22. novembra u kripti Hrama Svetog Save.
2023. – Ekonomista, književnik i političar krajnje desnice Havijer Milei novi je predsjednik Argentine nakon pobjede u drugom krugu predsjedničkih izbora.
