Vojna akcija uspostavljanja saobraćajne komunikacije Lukavica – Pale, koja je omogućila redovno snabdijevanje građana Grbavice, Lukavice i Srpske Ilidže potrebnim namirnicama i sanitetskim materijalom, te brži preveoz ranjenih borca na Pale, a onih težih Srbiju, izvedena je na današnji dan 1992. godine.
Na početku rata muslimanske paravojne jedinice i jedinice MUP-a BiH zauzele su značajne kote na dijelu puta Lukavica – Pale od tvrđave zvane “Kula” na Zlatištu pa sve do tvrđave “Čolina kapa”, saopšteno je iz Opštinske boračke organizacije Istočno Novo Sarajevo.
Uvidjevši da će se ubrzo suočiti sa nedostatkom zaliha hrane, a bolnica i ambulante sa nedostatkom sanitetskog materijala i potrebom da se ranjenici što prije prebace na Pale, a po potrebi i u Srbiju, civilno rukovodstvo tadašnje opštine Srpsko Novo Sarajevo i vojne strukture odlučile su se oslobađanje komunikacije budući da je jedina komunikacija bila makadamskim putem preko Tvrdimića.
Akcija je krenula u zoru 16. juna 1992. godine po kišnom i maglovitom vremenu, kada su srpske jedinice sastavljene od mještana i protjeranih Srba iz Sarajeva koji su utočište našli u selima Miljevići, Stanojevići, Petrovići, Tilava i Klek, krenule na prvo kaljenje i proboj koridora s ciljem uspostavljanja komunikacija Lukavica – Pale preko Zlatišta.
Neprijatelj je pružao snažan otpor, a srpske jedinice su tokom operacije bile izložene stalnim dejstvom neprijateljske artiljerije.
Borbe su vođene cijeli dan, a u večernjim časovima su srpske jedinice, potpomognute jedinicama policije, potisnule neprijatelja po dubini i ovladale putnom komunikacijom, te počele sa utvrđivanjem položaja.
Međutim, borbe su nastavljene i narednih dana, jer je neprijatelj više puta pokušao da snažnim napadima podržanim artiljerijom povrati izgubljene položaje, ali su srpski borci odbili sve napade i uspješno zadržali nove položaje.
U ovoj operaciji, tokom koje su teške borbe vođene širom fronta oko Sarajeva, poginula su dva srpska borca Zoran Bogdanović i Miro Topalović, a 14 je ranjeno.
Uspostavljena saobraćajna komunikacija omogućila je redovno snabijevanje građana Grbavice, Lukavice, Srpske Ilidže, kako potrebnim namirnicama tako i sanitetskim materijalom, te brži prevoz ranjenih borca na Pale i težih slučajeva u Srbiju.
Da je 16. juni bitan datum u odbrani srpskih položaja na sarajevskom ratištu potvrđuje i sjećanje na 16. jun 1995. godine, kada je neprijatelj izvršio najžešći napad na srpske položaje.
Na Zlatištu i Osmicama, neprijatelj koji je bio znatno brojniji uspio je probiti srpske položaje koji su nakon žestokih borbi u večernjim časovima povraćeni uz podršku drugih jedinica Vojske Republike Srpske i MUP-a. Obje strane su imale značaje gubitke, ali neprijatelj mnogo veće.
U borbama na Zlatištu 16. juna 1995. godine poginuli su borci Spasoje Gulija, Milisav Topalović, Žarko Đukić, Branko DŽebo i Milan Dragišić, dok je 12 ranjeno.
S obzirom da je neprijatelj izvršio sveopšti napad na srpske položaje, na brdu Mojmilo vođene su žestoke borbe, ali su odbrambene linije ostale sačuvane, a živote su izgubili borci Dušan Vasković i Stojan Đurđić, više ih je ranjeno, dok je na ratištu u Presjenici život dao Novo Samardžić.
Ovaj dio sarajevskog ratišta sve do kraja rata bio je svakodnevno izložen napadima neprijatelja čiji je cilj bio da ovlada planinom Trebević čime bi pod svoju kontrolu stavio sva srpska naselja.
Tokom četverogodišnjeg rata veliki broj srpskih borca je dao život za Republiku Srpsku, ali prekaljeni borci nisu dali ni pedlja srpske zemlje.
Kroz Prvu sarajevsku mehanizovanu brigadu prošlo je više od 5.000 boraca, živote je dalo 608 boraca i devet pripadnika MUP-a Republike Srpske, svaki treći borac je ranjen jednom ili više puta.
