Ravna planina banerRavna planina baner

Na današnji dan

Dogodilo se na današnji datum, 2. novembar

02 Novembar 2024
6 min.
Dogodilo se na današnji datum, 2. novembar

Danas je subota, 2. novembar, 307. dan 2024. Do kraja godine ima 59 dana.

1687. – U Otomanskom carstvu u pobuni zbačen sultan Muhamed Četvrti i na prijestolu ga je naslijedio mlađi brat Sulejman Treći.

1721. – Poslije ratova protiv Otomanskog carstva i Švedske, kojima je učvrstio Rusiju na Crnom moru i Baltiku, Petar Veliki proglašen carem cijele Rusije.

1755. – Rođena francuska kraljica Marija Antoaneta, supruga Luja Šesnaestog i kćerka austrijske carice Marije Terezije, krajnje omražena poslije izbijanja Francuske revolucije 1789. Pripisana joj je ironična poruka gladnom narodu: “Ako nemate hljeba, jedite kolače”. Pod optužbom da je vezama s bečkim dvorom izdala Francusku, 1793. je pogubljena na giljotini.

1766. – Rođen austrijski vojskovođa mađarskog porijekla feldmaršal Johan Jozef Radecki, vojni reformator i nacionalni heroj koji je više od pola vijeka u bitkama predvodio austrijske trupe. Učestvovao je u bojevima protiv francuskog cara Napoleona Prvog Bonaparte u Italiji i na Rajni i u gušenju italijanskih ustanaka protiv Austrije 1830, 1831, 1848. i 1849. Poslije pobjeda nad Italijanima

1848. kod Kustoce i 1849. kod Navare postao je guverner Lombardijsko-venecijanske oblasti.

1789. – U Francuskoj konfiskovana sva imovina Rimokatoličke crkve.

1815. – Rođen engleski matematičar Džordž Bul, najznačajniji tvorac savremene matematičke logike i “Bulove algebre”, ključne za razvoj kompjutera. Zbog siromaštva je završio samo osnovnu školu, ali je kao samouk naučio klasične jezike i francuski, njemački i italijanski. Na osnovu objavljenih matematičkih radova, 1849. je postavljen za profesora matematike na koledžu u Korku, poslije čega je napisao najznačajnije djelo – “Istraživanja zakona mišljenja”.

1891. – Rođen srpski klasični filolog Milan Budimir, član Srpske kraljevske akademije, profesor Beogradskog univerziteta, koji je proučavo indoevropske dijalekte u Sredozemlju. Objavljivao je i na francuskom jeziku, na kojem je izdavao i časopis “Revue internationale des etudes balkaniques “. Djela: “O Ilijadi i njenom pjesniku”, “Iz klasične i savremene aloglotije”, “Problem bukve i protoslovenske domovine”, “Grci i Pelasti”, “Dvije vrste Aristotelove tragedije”, “Sa balkanskih istočnika”, “Carmen arvale”, “Patriculae Pelesticae”.

1906. – Rođen italijanski filmski režiser Lukino Viskonti, jedan od začetnika neorealizma. Filmovi: “Opsesija”, “Zemlja drhti”, “Senso”, “Bijele noći”, “Roko i njegova braća”, “Gepard”, “Drage zvijezde Velikog Medvjeda”, “Zatvoreni porodični krug”, “Sumrak bogova”, “Smrt u Veneciji”, “Nevino”.

1911. – Rođen grčki pisac Odisej Alepudelis, poznat kao Odisej Eliti, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1979, čiju poeziju odlikuju leksičko bogatstvo i čudesne metafore. Djela: zbirke pjesama “Orijentacije”, “Klepsidre nepoznatog”, “Dostojno jest”, “Junačna i tužna pjesma za mlađeg poručnika poginulog u Albaniji”, “Šest i jedno kajanje za nebo”, “Vrhovno sunce”, “Monogram”, eseji “Otvorena knjiga”.

1913. – Rođen američki glumac Barton Stiven Lankaster, poznat kao Bert Lankaster, koji je kao bivši cirkuski artista počeo ulogama u avanturističkim filmovima, ali je potom potvrdio izrazitu glumačku individualnost. Filmovi: “Odavde do vječnosti”, “Zatočenik iz Alkatraza”, “Sedam dana u maju”, “Voz”, “Gepard”, “Drage zvijezde Velikog Medvjeda”, “Zatvoreni porodični krug”, “Tetovirana ruža”, “Vrati se, mala Šibo”, “Dvadeseti vijek”.

1917. – Velika Britanija Balfurovom deklaracijom zauzela se za osnivanje jevrejske države u Palestini.

1923. – Umro srpski slikar Stevan Aleksić, majstor obnove ikonostasa srpskih crkava. Akademiju je završio u Minhenu, a slikarsku radionicu je otvorio u rodnom Aradu, u kojem je renovirao ikone i slike na svodovima crkve. Obnovio je i ikone i slike u crkvama u Temišvaru, Vukovaru, Novom Sadu, Modošu (sada Jaša Tomić), Beneševu i drugim mjestima. Najznačajniji i najobimniji rad obavio je u Preobraženskoj crkvi u Pančevu: 32 ikone velikog formata, tri kompozicije iz istorije srpske crkve i 44 medaljona svetaca.

1930. – Haile Selasije Prvi krunisan za cara Etiopije.

1938. – Mađarska anektirala južnu Slovačku, iskoristivši invaziju svoje saveznice nacističke NJemačke na Čehoslovačku.

1944. – Centralni komitet Bugarske radničke partije u pismu generalnom sekretaru Komunističke partije Jugoslavije Josipu Brozu priznao bugarsku krivicu za fašističke zločine u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu.

1950. – Umro engleski pisac irskog porijekla Džordž Bernard Šo, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1925, izuzetno smio satiričar i jedan od najduhovitijih ljudi 20. vijeka. U oštrom, ali šaljivom tonu je prikazivao protivrječnosti građanskog društva u Engleskoj. U komedijama “Čovjek i natčovjek ” i “Vraćanje Metuzalemu” iznio je zamisao o životnoj sili, snazi koja nastoji da ljudski rod uzdigne u viši i bolji život. Pisao je i političke i ekonomske članke, držao govore i vodio dramsku i muzičku kritiku u dnevnoj štampi. U djelima pisanim za pozorište – koja su mu često služila da iznese sopstvene društvene i političke teorije – razbijao je idole savremenog društva, žestoko im se podsmijevajući, zastarjele i nazadne konvencije i lažan moral srednje klase u religiji, etici, politici i ekonomiji. Ostala djela: komadi “Pigmalion”, “Kuće udovičke”, “Sveta Ivana”, “Major Barbara”, “Kandida”, “Zanat gospođe Vorn”, “LJekar u nedoumici”, “Cezar i Kleopatra”, zbirka “Tri pozorišna komada za puritance”.

1953. – Pakistanski parlament proglasio zemlju “Islamskom republikom Pakistan”.

1958. – Posljednji britanski vojnici napustili Jordan.

1962. – Umro srpski pisac i botaničar Stevan Jakovljević, profesor Univerziteta u Beogradu i rektor od 1945. do 1950. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu. Kao oficir srpske vojske borio se u Prvom svjetskom ratu, a u Drugom svjetskom ratu je bio u italijanskim i njemačkim zarobljeničkim logorima. Književno ime i popularnost je stekao romanom “Srpska trilogija”, koji čine “Devetsto četrnaesta”, “Pod krstom” i “Kapija slobode”. Ostala djela: romani “Smena generacija”, “Velika zabuna”, “Likovi u senci”, djela iz botanike “Studije o biljnom svetu Prespanskog jezera”, “Makrofitska vegetacija Ohridskog jezera”, “Sistematika lekovitog bilja”.

1964. – U Saudijskoj Arabiji sa prijestola svrgnut kralj Saud, a kraljem proglašen princ Fejsal.

1976. – Za predsjednika SAD izabran kandidat Demokratske stranke DŽejms Erl – DŽimi Karter.

1978. – Dvojica sovjetskih kosmonauta s vasionskog broda “Saljut 6” vratila se na Zemlju, postavivši nov rekord boravka u vasioni – 139 dana i 14 časova.

1990. – Parlament Mozambika usvojio novi ustav, kojim je u toj afričkoj zemlji uspostavljena višepartijska demokratija.

1994. – Više od 430 ljudi poginulo na jugu Egipta u požaru poslije eksplozije u velikom skladištu nafte blizu jednog sela.

1995. – Predsjednik Srbije Slobodan Milošević i predsjednik Hrvatske Franjo Tuđman, pod pokroviteljstvom američkog državnog sekretara, u Dejtonu potpisali deklaraciju o diplomatskom rješenju statusa Sremsko-baranjske oblasti.

1995. – Bivši ministar odbrane Južne Afrike Magnus Malan i deset penzionisanih viših oficira uhapšeno pod optužbom za ubistva u vrijeme režima aparthejda.

1998. – Uragan “Mič” utihnuo poslije sedmice tokom koje je izazvao ogromna razaranja u centralnoj Americi, posebno u Hondurasu i Gvatemali, i smrt najmanje 9.000 ljudi.

2001. – Njegova svetost patrijarh srpski Pavle održao u Osnovnoj školi “Kralj Petar Prvi Karađorđević” u Beogradu prvi svečani javni čas katihizisa i time označio povratak vjeronauke u osnovne i srednje škole u Srbiji.

2003. – Administracija u Vašingtonu donijela odluku o normalizaciji trgovinskih odnosa sa Srbijom i Crnom Gorom.

2004. – U SAD održani predsjednički izbori. Džordž Buš dobio drugi mandat, pobijedivši predsjedničkog kandidata Demokratske stranke Džona Kerija.

Povezani članci

Dogodilo se na današnji datum, 5. decembar

Danas je četvrtak, 5. decembar, 340. dan 2024. Do kraja godine ima 26 dana. 1443. – Rođen italijanski sveštenik Đulijano dela Rovere, od 1503. do smrti 1513. papa Julije Drugi, najveći pokrovitelj umjetnosti među poglavarima Rimokatoličke crkve. Od Mikelanđela Buonarotija, čiji je bio blizak prijatelj, naručio je izradu fresaka u Sikstinskoj kapeli u Vatikanu, uključujući […]

Dogodilo se na današnji datum, 4. decembar

Danas je srijeda, 4. decembar, 339. dan 2024. Do kraja godine ima 27 dana. 1154. – Nikolas Brekspir, prvi i jedini Englez izabran za papu, ustoličen za poglavara rimokatoličke crkve kao Adrijan Četvrti. 1642. – Umro francuski državnik kardinal Arman Žan di Plesi Rišelje, svemoćni ministar inostranih poslova i rata kralja Luja Trinaestog, koji je […]