Ravna planina banerRavna planina baner

Na današnji dan

Dogodilo se na današnji datum, 29. novembar

29 Novembar 2024
7 min.
Dogodilo se na današnji datum, 29. novembar

Danas je petak, 29. novembar, 334. dan 2024. Do kraja godine ima 32 dana.

1314. – Umro francuski kralj Filip Četvrti – Lijepi, koji je 1306. protjerao iz Francuske sve Jevreje i konfiskovao im imovinu. U sukobu za prevlast nadjačao je papu Bonifacija Osmog i prenio je papsku stolicu u Avinjon. Radi učvršćenja pozicije u borbi protiv vatikanske kurije, 1302. je – prvi put u istoriji Francuske – sazvao Skupštinu tri staleža, čime je građanski stalež počeo da učestvuje u političkom životu zemlje.

1516. – Umro italijanski slikar Đovani Belini, jedan od tvoraca venecijanske škole. Bio je učitelj Đorđona i Ticijana.

1543. – Umro njemački slikar Hans Holbajn – Mlađi, koga su objektivnost zapažanja, psihološka pronicljivost i virtuoznost crteža uvrstile među najveće svjetske portretiste. Posebno mjesto zauzimaju portreti iz engleskog aristokratskog društva, rađeni kredom u kraljevskom dvorcu u Vindzoru, gdje je bio dvorski slikar kralja Henrija Osmog.

1780. – Umrla austrijska carica, češka i mađarska kraljica Marija Terezija, koja je tokom vladavine od 1740. do smrti provodila reforme u duhu prosvijećenog apsolutizma, ali i germanizaciju i nasilno pokatoličavanje. Srbima u Pomoriškoj krajini je ukinula privilegije, čime je podstakla njihove seobe u Rusiju od 1751. do 1753. Da bi osigurala osporavani prijesto, vodila je rat za austrijsko nasljeđe od 1740. do 1748. u kojem joj je 1745. pruski kralj Fridrih Drugi Veliki preoteo Šleziju.

1854. – Umro srpski pisac, državnik, diplomata i vojskovođa prota Mateja Nenadović, predsjednik Praviteljstvujuščeg sovjeta – prve srpske vlade. Sa stricem Jakovom pokrenuo je Prvi srpski ustanak u valjevskoj i šabačkoj nahiji i komandovao je dijelom ustaničkih snaga 1806. u boju na Mišaru, u kojem su Turci potučeni do nogu. Kao prvi diplomata obnovljene Srbije u Petrogradu je pokušao da uspostavi diplomatske odnose s Rusijom i zainteresuje rusku vladu za podršku i pomoć i igrao je važnu ulogu u pregovorima s Turcima. Poslije Drugog srpskog ustanka postao je valjevski knez, ali je penzionisan zbog nesuglasica s knezom Milošem Obrenovićem, a zbog sukoba s knezom Mihailom Obrenovićem 1840. je prognan. Vratio se 1842. kad su Obrenovići pali s vlasti i postao državni savjetnik. NJegovi “Memoari”, jedno od najboljih memoarskih djela srpske književnosti, puni su dragocjenih podataka o događajima i ljudima u vrijeme Prvog srpskog ustanka.

1864. – U Send Kriku u američkoj državi Kolorado jedinica pukovnika Džona Čivingtona – u skladu s prećutnom politikom genocida vlade SAD nad Indijancima – masakrirala najmanje 400 Čejena i Arapahosa, koji su se predali i bila im je obećana zaštita na mjestu gdje su se ulogorili.

1890. – Otvoreno zasjedanje prvog japanskog parlamenta.

1895. – Rođen američki filmski režiser i koreograf Vilijam Berkli Inos, poznat kao Bazbi Berkli, koji je utemeljio principe mjuzikla kao filmskog žanra. Koristio je vožnju kamere na nov način i služio se montažom kao bazičnim elementom ritmičke strukture. Filmovi: “Kopači zlata 1933”, “Holivudski hotel”, “Vrt na mjesečini”, “Kometa nad Brodvejom”, “Bebe u vojsci”, “Osnujmo orkestar”, “Bebe na Brodveju”, “42. ulica”, “Rimski skandali”.

1902. – Rođen italijanski pisac Karlo Levi, autor romana “Hristos se zaustavio u Eboliju”, u kojem je opisao težak život italijanskih seljaka pod fašistima. U vrijeme fašističke vladavine bio je interniran u južnu Italiju.

1918. – Kralj Crne Gore Nikola Prvi Petrović svrgnut s prijestola i njegova kraljevina se ujedinila sa Srbijom.

1922. – Rođen srpski pisac Dušan Radović, jedinstvena medijska ličnost srpske kulture i vrstan dječji pisac. Radio je u listovima “Zmaj”, “Pionir”, “Kekec” i “Poletarac” i bio urednik dječjih redakcija Radija i Televizije Beograd. U široj javnosti je posebno upamćen po radio-emisiji Studija B “Beograde, dobro jutro”, kojom je od 1976. do smrti 1984. budio Beograđane obiljem satiričnih doskočica, duhovitih komentara i ljupkog humora, obilježenih autentičnom mudrošću, pri čemu je prekinuo s lažnom didaktikom i djecu je uvijek tretirao kao ozbiljnu i zrelu publiku. Kratkim duhovitim replikama je s puno pažnje, takta i ljubavi otkrivao vrline i slabosti sugrađana. Djela: zbirke pjesama “Poštovana deco”, “Smešne reči”, “Vukova azbuka”, “Pričam ti priču”, “Ponedeljak”, “Utorak”, “Sreda, “Četvrtak”, dramska djela “Kapetan DŽon Piplfoks”, “Tužibaba”, “Če” /s Matijom Bećkovićem/, aforizmi “Beograde, dobro jutro”, TV serija “Na slovo, na slovo”.

1924. – Umro italijanski kompozitor Đakomo Pučini, čije se opere odlikuju jakim emocijama, patetičnošću i sentimentalnošću. Djela: opere “Boemi”, “Toska”, “Madam Baterflaj”, “Turandot”, “Manon Lesko”, “Djevojka sa Zapada”, “Đani Skiki”.

1932. – Rođen francuski državnik Žak Rene Širak, premijer od 1974. do 1976. i ponovo od 1986, predsjednik Francuske od 1995.

1941. – Na brdu Kadinjača kod Užica u Drugom svjetskom ratu izginuo Radnički bataljon štiteći glavninu partizanskih snaga. Njemačke jedinice su, uz podršku avijacije, prešle Kadinjaču tek poslije pogibije 180 partizana s komandantom Dušanom Jerkovićem. Bio je to kraj Užičke Republike, osnovane krajem septembra 1941, prve slobodne teritorije u okupiranoj Evropi.

1943. – U Jajcu u Drugom svjetskom ratu Drugo zasjedanje Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije /na fotografiji/ konstituisalo AVNOJ kao vrhovno zakonodavno i izvršno predstavničko tijelo naroda Jugoslavije i ustanovilo Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije. Odlučeno je i da se Jugoslavija izgradi na demokratskom, federativnom principu kao zajednica ravnopravnih naroda, a kraljevskoj vladi u izbjeglištvu je zabranjen povratak u zemlju.

1945. – U Jugoslaviji ukinuta monarhija i sva prava kralja Petra Drugog Karađorđevića. Ustavotvorna skupština je usvojila deklaraciju o proglašenju republike, prema kojoj je Jugoslavija “savezna država republikanskog oblika, zajednica ravnopravnih naroda koji su slobodno izrazili svoju volju da ostanu u Jugoslaviji”.

1947. – Generalna skupština UN izglasala podjelu Palestine na jevrejski i palestinski dio, s Jerusalimom pod kontrolom svjetske organizacije, što je 1948. omogućilo stvaranje države Izrael.

1973. – U požaru u robnoj kući u japanskom gradu Kumamoto poginulo više od sto ljudi.

1981. – Umrla američka filmska glumica Natali Vud, koja je postala filmska zvijezda kao dijete /”Čudo na 34. ulici”/. Ostali filmovi: “Buntovnik bez razloga”, “Sjaj u travi”, “Tragači”, “Priča sa zapadne strane”.

1987. – Južnokorejski avion sa 115 putnika i članova posade srušio se iznad Burme. U Bahreinu je potom uhapšena jedna žena koja je priznala da je sjevernokorejski agent i da je postavila eksploziv u avion prema nalogu njene vlade da bi bile onemogućene Olimpijske igre u Seulu 1988.

1990. – Savjet bezbjednosti UN usvojio rezoluciju o upotrebi svih mjera radi izbacivanja Iraka iz Kuvajta ukoliko se iračke trupe ne povuku do 15. januara 1991.

1993. – Na inicijativu Evropske unije /EU/ u Ženevi ponovo otpočeli mirovni pregovori o prethodnoj Jugoslaviji. Četvorodnevnoj konferenciji su, uz 12 šefova diplomatije zemalja EU, prisustvovali predsjednici – Srbije, Crne Gore i Hrvatske i predstavnici zaraćenih strana u bivšoj BiH.

2001. – Predstavnici BiH, SRJ, Slovenije i Hrvatske potpisali u Sarajevu pismo namjere o davanju međunarodnog statusa rijeci Savi.

2001. – Umro britanski rok pjevač i kompozitor Džordž Harison, bivši član “Bitlsa”, rok grupe koja je obilježila šezdesete godine 20. vijeka.

2003. – Narodna skupština Republike Srpske proglasila osam amandmana na Ustav Srpske, koji se tiču odbrane i vojske, a kojima se, između ostalog, nadležnost komandovanja Vojskom sa predsjednika Republike Srpske prenosi na Predsjedništvo BiH.

2008. Umro danski arhitekta Jorn Utzon, poznat kao tvorac Sidnejske opere, koja je 2007. uvrštena u svjetsku baštinu Uneska.

2009. – Više od 59 odsto Švajcaraca na referendumu glasalo za zabranu izgradnje minareta na tlu Švajcarske.

2017. – Haški tribunal pravosnažno potvrdio višegodišnje zatvorske kazne šestorici funkcionera nekadašnje Herceg-Bosne. Jadranko Prlić je osuđen na 25 godina, Bruno Stojić i Milivoj Petković na 20, kao i Slobodan Praljak, koji je nakon izricanja presude popio otrov, te je potom preminuo u bolnici u Hagu, Valentin Ćorić je dobio 16, a Berislav Pušić 10 godina zatvora.

2020. – Legendarni basista rok grupe “Riblja čorba” Miroslav Miša Aleksić preminuo je u 67. godini u Beogradu od posljedica virusa korona.

Povezani članci

Dogodilo se na današnji datum, 6. decembar

Danas je petak, 6. decembar, 341. dan 2024. Do kraja godine ima 25 dana. 1421. – Rođen engleski kralj Henri Šesti, posljednji monarh iz dinastije Lankaster, koji je formalno postao vladar 1422, u osmom mjesecu života. Svrgnut je u dinastičkim borbama i ubijen je u maju 1471. u londonskom zatvoru “Tauer”. 1492. – Španski moreplovac […]

Dogodilo se na današnji datum, 5. decembar

Danas je četvrtak, 5. decembar, 340. dan 2024. Do kraja godine ima 26 dana. 1443. – Rođen italijanski sveštenik Đulijano dela Rovere, od 1503. do smrti 1513. papa Julije Drugi, najveći pokrovitelj umjetnosti među poglavarima Rimokatoličke crkve. Od Mikelanđela Buonarotija, čiji je bio blizak prijatelj, naručio je izradu fresaka u Sikstinskoj kapeli u Vatikanu, uključujući […]