U Istočnom Sarajevu večeras je otvorena izložba posvećena istorijskom i duhovnom značaju srpskih svetinja na Kosovu i Metohiji, u okviru manifestacije “Dani Srbije u Republici Srpskoj”, a kojoj je prisusutvovao i državni sekretar u Ministarstvu kulture Srbije Dejan Antić.
Antić je rekao novinarima da je riječ o srpskoj kulturnoj baštini koja se nalazi na Kosovu i Metohiji – prostoru koji predstavlja kolijevku srpske državnosti.
“Izložba `Srpski srednjovekovni spomenici u opasnosti` govori o srpskoj kulturnoj baštini koja je bila ugrožena i u 19. i 20. vijeku, ali i danas”, naveo je Antić.
On je istakao da je ideja bila da se ovakvom izložbom, a povodom obilježavanja 20 godina od upisa manastira Visoki Dečani na Listu svjetske baštine Uneska, evropskoj i svjetskoj javnosti prikaže u kakvom su stanju i u kakvoj su opasnosti srpski manastiri na Kosovu i Metohiji.
Antić je dodao da je izložba premijerno otvorena u Parizu 2024. godine.
“Ovde nismo sa zadatkom da pokazujemo, nego da se sabiramo oko srpskih manastira i svetinja, oko kolevke srpske državnosti, a u okviru programa `Dani Srbije u Srpskoj`, čiji je pokrovitelj Vlada Srbije i Ministartvo kulture”, rekao je Antić.
On je dodao da je izložba predstavljena i u Banjaluci, a večeras u Istočnom Sarajevu, kolijevci Republike Srpske.
Antić je naveo da je ideja da se ukaže na konstantnu ugoženost i stradanje srpskog naroda na Kosovu i Metohiji koje traje vijekovima.
“Nad srpskim svetinjama na Kosovu i Metohiji vrši se kulturocid. Nad srpskim narodom vrši se kontinuirani genocid i zločinačka politika koju sprovode različiti albanski faktori koji su podržani od spoljnih faktora. To se radi sve s ciljem da se eliminiše srpska kulturna baština, a sledeći korak je eliminacija prisustva Srba na Kosovu i Metohiji”, istakao je Antić.
On je naveo da se u prvoj fazi fizički uništavaju manastiri, crkve, groblja – ono što predstavlja osnovni element srpske kulturne baštine, a u drugoj fazi falsifikuje istorije.
“U trećoj fazi, oni koji su sve to uništili i proterali srpski narod i falsifikovali istoriju, kažu da su starosedeoci i da su to njihovi manastiri i crkve. Zato smo večeras ovde da podsetimo srpski narod Sarajevsko-romanijske regije i istočnog dela Republike Srpske na stradanje srpskog naroda na Kosovu i Metohiji i srpske kulturne baštine”, rekao je Antić.
On je dodao da je manifestacija “Dani Srbije u Republici Srpskoj” dobila na značaju, da je ove godine imala više od 70 programskih aktivnosti u 17 gradova i opština u Srpskoj.
“Verujem da će sledeće godine to biti još obimniji i ozbiljniji projekat s ciljem nacionalnog, kulturnog i duhovnog povezivanja srpskog naroda. Srpski duhovni i kulturni prostor je jedan, jedinstven i nedeljiv. Nema tih administrativnih linija, političkih granica koje mogu da podele srpski kulturni i duhovni prostor”, poručio je Antić.
Načelnik Odjeljenja za zaštitu kulturnog nasljeđa Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske Milica Kotur izjavila je da bi kulturno nasljeđe trebalo da se njeguje i da se radi na njegovoj zaštiti, ali i na promociji.
Ona je dodala da manifestacije “Dani Republike Srpske u Srbiji” i “Dani Srbije u Republici Srpskoj” govore o zajedničkom kulturnom prostoru koji bi trebalo da se njuguje i povezuje, jer kultura ne poznaje državne granice.
“Kultura je zajednička i pitanje je identiteta. Upravo na ovim našim zajedničkim prostorima kultura je vijekovima nastajala i u sebi je sve sažela – od vjerovanja, istorije, običaja. Kultura nam pokazuje ono što jeste identitet. Nasljeđe često govori o nama. Upravo ta naša prošlost mnogo govori o našoj sadašnjosti, ko smo, ali isto tako predodređuje i našu budućnost”, navela je Koturova.
Ona je rekla da je kulturno nasljeđe svima najdragocjenije.
“Ako je ono ugroženo, ugroženo smo i mi. Imamo čime da se ponosimo, to kulturno nasljeđe su nama naši preci ostavili, a naša je dužnost da ga sačuvamo za buduće generacije. Nije velika, ali ni mala dužnost”, smatra Koturova.
Savjetnik gradonačelnika Istočnog Sarajeva Dragomir Gagović istakao je da svaki Srbin prati šta se dešava na Kosovu i Metohiji sa srpskim narodom, o njegovom stradanju, progonu i uništavanju vijekovnih bogomolja.
“I Srbi sa ovog područja su nešto slično doživjeli u proteklom ratu. Izašli smo iz Sarajeva, grada, koji smo gradili stotinama godina”, naveo je Gagović.
Izložba je večeras predstavljena i u digitalnom formatu. Predstavljena su najznačajnija djela srednjovjekovnog stvaralaštva – manastiri Visoki Dečani, Gračanica, Pećka patrijaršija i Crkva Bogorodice LJeviške u Prizrenu.
Iako su pod zaštitom Uneska, kao kulturna dobra od izuzetnog značaja za čovječanstvo, ovi spomenici i dalje su izloženi brojnim fizičkim, kulturnim i duhovnim izazovima, zbog čega izložba predstavlja i poziv za očuvanje zajedničkog nasljeđa.
Izložba “Srpski srednjovekovni spomenici u opasnosti” otvorena je u Administrativnom centru Vlade Republike Srpske u Istočnom Sarajevu narednih 10 dana.
