Monografija “Fočanski srez 1918-1941”, istoričara Danka Mihajlovića, predstavljaće značajnu kockicu u mozaiku bogate prošlosti Foče, istaknuto je na promociji ovog djela u fočanskom Muzeju Stare Hercegovine.
Mladi istoričar iz Foče istraživao je građu Arhiva BiH u Sarajevu i Arhiva Jugoslavije u Beogradu, da bi na što vjerniji način popunio velike praznine u istoriografiji fočanskog kraja.
Mihajlović piše o kulturi stanovanja između dva svjetska rata, daje detaljne preglede privrednih i političkih prilika sa tabelarnim prikazima rezultata paralamentarnih, oblasnih i opštinskih izbora, donosi detalje iz istorije zdravstva, prosvjete i kulture fočanskog kraja.
Autor je istakao da je u burnoj istoriji Foče uništen značajan broj istorijskih dokumenata, što je za istoričare otežavajuća okolnost, ali da je zahvaljujući arhivskoj građi u Sarajevu i Beogradu uspio da rekonstruiše politička i društvena kretanja u Foči u vrijeme Kraljevine.
“U ovom periodu stanovništvo prelazi iz reda podanika u red građana, to je ustvari prva domaća vlast, kada su naši preci mogli sami da biraju svoju vlast, a to je valorizovano na prvim izborima održanim 1920. godine, kada se glasalo za ustavotvornu skupštinu”, istakao je Mihajlović.
Kada se riješilo nacionalno i političko pitanje, na red su došla i druga pitanja, a Kraljevina je naročito veliki značaj ostavila na polju obrazovanja.
“Kada je počeo Prvi svjetski rat na prostoru fočanskog sreza bilo je svega šest osnovnih škola, a kada je počinjao Drugi svjetki rat, bile su 24 osnovne škole”, rekao je Mihajlović.
Knjigu “Fočanski srez 1918-1941” izdao je Institut istorijskih nauka Univerziteta u Istočnom Sarajevu, čiji direktor Draga Mastilović ističe da je ovo djelo veliki iskorak u poznavanju istorije Foče.
On je naveo da je očigledno da je autora opredjeljivala ljubav i obaveza prema zavičaju, ali da je sa aspekta istoriorafije najbitnije da je vrijedno proveo istraživački postupak, s obzirom na rijetku literaturu koja se bavi Fočom u tom periodu.
“On je bio osuđen na višegodišnja ahivska istraživanja u nekoliko arhivskih ustanova i zaista je na dobar način uspio da istraži arhivsku građu i da pomjeri granice naših saznanja kada je u pitanju fočanski srez u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca i u Kraljevini Jugoslaviji”, naglasio je Mastilović.
Jedan od dvojice recenzenata ove knjige, srpski istoričar Vladan Virijević rekao je da se Mihajlović opredijelio za temu koja možda nije toliko popularna, ali pripada trendu koji je prisutan u evropskoj istoriografiji, a to je ideal totalne istorije.
“Siguran sam da će ova knjiga predstavljati značajan podsticaj, uzor i sigurno polazište za buduće istraživače kada je u pitanju prošlost Foče i okoline”, naveo je Virijević.
