Srpski filozof Milan Brdar rekao je da je Srbija 1918. godine, kao pobjednik u Velikom ratu, donijela slobodu južnoslovenskim narodima i zbog viših ciljeva koji će se, nažalost, ispostaviti pogrešnim žrtvovala svoje ime i državu, a umjesto zahvalnosti dobila mržnju i prezir.
Brdar je u Centru za kulturu i informisanje u Foči održao predavanje “Izgubljene iluzije ratnog pobjednika”.
Ističući da je stvaranje jugoslovenske zajednice bila ogromna greška tadašnjih srpskih političara i regenta Aleksandra Karađorđevića, Brdar je taj proces uporedio sa odnosom naivnog mladoženje sa prepredenom udavačom koji i pored svih upozorenja da će ostati go i bos stupa u brak.
“To je od samog početka bila problematična tvorevina – srpski političari su mislili da su rešili srpsko pitanje, a ostali su tek krenuli u formiranje svojih država, Hrvati pre svega. Za njih je to bila startna pozicija, a za Srbe finale i u tom raskoraku krenuli su politički zemljotresi”, ocijenio je Brdar.
On je poručio da u visokoj politici ne postoji bratstvo, niti osjećaj za pravdu, čime se Srbija vodila i samozavaravala 1918. godine, već samo goli interes.
“Srbi su mnogo očekivali od takozvane braće, a u svakom pogledu su iznevereni – svim današnjim narodima su doneli slobodu, a umesto zahvalnosti dobili su prezir i mržnju. Srbi su ušli sa prevelikim iluzijama zato što nisu dovoljno poznavali situaciju na Balkanu, nisu vodili računa o uticaju i interesu Vatikana i velikih sila, nisu shvatili u kom pravcu će to ići”, rekao je Brdar.
Uz tu veliku grešku, druga jednako pogubna odlika srpske politike, ne samo u tom periodu, već uopšte, smatra Brdar, jeste što u prvi plan uvijek isplivaju oni koji to ničim ne zaslužuju.
Brdar je podsjetio na riječi velikog srpskog prijatelja Arčibalda Rajsa: “Braćo Srbi, čuvajte se sebe”, navodeći da su nakon Prvog svjetskog rata glavnu riječ u Beogradu vodili dezerteri koji su rat proveli u Zapadnoj Evropi, a uz njih velike privilegije uživali su i dojučerašnji neprijateljski oficiri.
“U isto vrijeme, najodlikovanija žena ratnik Milunka Savić ribala je podove u banci”, podsjetio je Brdar.
Predavanje “Izgubljene iluzije ratnog pobjednika” organizovao je Centar za kulturu i informisanje povodom 105 godina od oslobođenja Foče.
Direktor Centra za kulturu i informisanje Slavica Filipović podsjetila je da je nakon viševjekovnog ropstva pod Turcima i Austrougarima, slavna srpska vojska početkom novembra 1918. godine donijela dugo sanjanu slobodu, a da je 5. decembra te godine odbor Narodnog vijeća za srez Foču proglasio direktno prisajedinjenje sa Srbijom, što je veoma važan datum u istoriji ovog kraja.
