Na današnji dan 1992. godine uspješnom vojnom akcijom uspostavljena je putna komunikacija Lukavica-Pale kojom je omogućeno redovno snabdijevanje namirnicama i sanitetskim materijalom građana Grbavice, Lukavice i Srpske Ilidže, ali i brži preveoz ranjenika.
Povodom godišnjice uspostavljanja ove važne komunikacije, predsjednik Boračke organizacije Istočno Novo Sarajevo Dragiša Tuševljak podsjetio je da su muslimanske paravojne jedinice i jedinice MUP-a tadašnje BiH početkom rata zauzele bitne kote od tvrđave “Kula” na Zlatištu do tvrđave “Čolina kapa”.
On je rekao da je civilno rukovodstvo opštine Srpsko Novo Sarajevo usko sarađivalo sa vojnim rukovodstvom uvidjevši da će ubrzo biti suočeno sa nedostatkom zaliha hrane, sanitetskog materijala, kao da će biti onemogućeno da ranjeni borci u što kraćem periodu budu prebačeni u bolnicu na Pale, a po potrebi i u Srbiju.
“Donesena je odluka da se krene u akciju oslobađanja zauzete komunikacije, jer jedina komunikacija je bila makadamskim putem preko Tvrdimića”, prisjetio se Tuševljak.
Prema njegovim riječima, akcija je počela u zoru, 16. juna, 1992. godine, po kišnom i maglovitom vremenu.
Srpske jedinice, sastavljene od mještana i protjeranih Srba iz Sarajeva koji su utočište našli u selima Miljevići, Stanojevići, Petrovići, Tilava i Klek, sa velikim moralom krenuli su na prvo kaljenje i proboj koridora kako bi se uspostavila ova komunikacija.
Neprijatelj je, dodao je Tuševljak, pružao snažan otpor, a srpske jedinice su tokom operacije bile izložene stalnim dejstvom neprijateljske artiljerije.
“Borbe su se vodile cijeli dan. U večernjim časovima, srpske jedinice potpomognute jedinicama policije potisnule su neprijatelja po dubini i ovladale putnom komunikacijom i počele su sa utvrđivanjem položaja. Međutim, borbe su nastavljene i narednih dana jer je neprijatelj pokušao više puta snažnim napadima da povrati izgubljene položaje”, naveo je Tuševljak.
On je rekao da su srpski borci odbili sve napade neprijatelja i uspješno zadržali nove položaje.
Tokom ove operacije teške borbe vođene su širom fronta oko Sarajeva, a poginula su dva borca Zoran Bogdanović i Miro Topalović, dok je 14 ranjeno.
Važnost 16. juna u odbrani srpskih položaja na sarajevskom ratištu potvrđuje i sjećanje na taj datum 1995. godine, kada je neprijatelj izvršio najžešći napad na srpske položaje.
Na Zlatištu i Osmicama, znatno brojniji neprijatelj, uspio je da probije srpske položaje koji su nakon žestokih borbi u večernjim časovima povraćeni uz podršku drugih jedinica i jedinica MUP-a. I jedna i druga strana imale su gubitke, ali neprijatelj mnogo veće.
U borbama na Zlatištu, 16. juna, 1995. godine, poginuli su borci Spasoje Gulija, Milisav Topalović, Žarko Đukić, Branko DŽebo i Milan Dragišić, dok je 12 boraca ranjeno.
S obzirom na to da je neprijatelj izvršio sveopšti napad na srpske položaje, na brdu Mojmilo vođene su žestoke borbe, ali su odbrambene linije ostale sačuvane.
Živote su izgubili borci Dušan Vasković i Stojan Đurđić. Više boraca je ranjeno, a na ratištu u Presjenici život je dao Novo Samardžić.
Ovaj dio sarajevskog ratišta sve do kraja rata bio je svakodnevno izložen napadima neprijatelja čiji je cilj bio da ovlada planinom Trebević, čime bi pod svoju kontrolu stavio sva srpska naselja.
Tokom četvorogodišnjeg rata veliki broj srpskih borca je dao život za Republiku Srpsku, ali prekaljeni borci nisu dali ni pedalj srpske zemlje.
Kroz Prvu sarajevsku mehanizovanu brigadu prošlo je više od 5.000 boraca, živote je dalo 608 boraca i devet pripadnika MUP-a Republike Srpske, a svaki treći borac je ranjen jednom ili više puta.
